Czy zasiłek pielęgnacyjny przysługuje niepełnosprawnemu dziecku, w sytuacji, gdy koszty pobytu w Domu Pomocy Społecznej ponosi w całości Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej ?

W sytuacji, gdy Dom Pomocy Społecznej zapewnia całodobowe pełne utrzymanie, a koszty pobytu podopiecznego w całości ponoszone są z budżetu państwa (w tym przez GOPS) zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje.

Zgodnie z art. 16 ustawy o oświadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 1952, zwana dalej „ustawą”) zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje m.in niepełnosprawnemu dziecku. Jednocześnie zasiłek ten nie przysługuje osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie.

Ustawodawca w art. 3 pkt 7 ustawy wyjaśnił, co należy rozumieć pod pojęciem instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, wskazując, że oznacza to dom pomocy społecznej, placówkę opiekuńczo-wychowawczą, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, szkołę wojskową lub inną szkołę, jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatne pełne utrzymanie. Chodzi tu zatem o taką instytucję, w której osoba w niej przebywająca ma zapewnione pełne utrzymanie, wraz z opieką lekarską, bez konieczności ponoszenia na ten cel jakichkolwiek opłat. Koszt utrzymania osoby umieszczonej w takiej placówce ponosi Skarb Państwa, w tym za wyżywienie, zaopatrzenie medyczne, pomoc medyczną i inne środki pomocnicze.

Zgodnie z orzecznictwem, przez od pojęciem „pełne utrzymanie” mieści się zaspokojenie wszystkich uzasadnionych podstawowych potrzeb życiowych osoby uprawnionej, nie tylko w zakresie wyżywienia, mieszkania, opieki, ale także innych potrzeb, choćby na minimalnym poziomie. Do takich potrzeb niewątpliwie należy także zapewnienie stosownego do pór roku ubrania, obuwia, środków czystości, przyborów szkolnych itp.

Z przepisu art. 16 ust. 5 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.) wynika, że zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje, jeżeli osoba ubiegająca się o zasiłek przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, a jej pobyt i udzielone przez tę instytucję świadczenia częściowo lub w całości finansowane są z budżetu państwa albo Narodowego Funduszu Zdrowia. Przesłanki te (pobyt w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie i finansowanie przez budżet państwa albo NFZ) muszą wystąpić łącznie. Tylko w takim przypadku odmowa przyznania zasiłku pielęgnacyjnego znajduje podstawę w art. 16 ust. 5 ustawy. Instytucja o której mowa w art. 3 pkt 7 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, w tym dom pomocy społecznej, jest zapewniającą całodobowe utrzymanie, jeżeli zapewnia nieodpłatnie pełne utrzymanie. Oznacza to, że osoba w niej przebywająca nie ponosi kosztów związanych z pobytem. Jeżeli natomiast koszty takie ponosi ta osoba, placówka, w której przebywa nie jest instytucją zapewniającą całodobowe utrzymanie w rozumieniu art. 3 pkt 7 ustawy, a więc i instytucją, o której mowa w art. 16 ust. 5. (zob. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Lublinie z dnia 4 grudnia 2008 r. II SA/Lu 567/08, Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Lublinie z dnia 13 listopada 2008 r. II SA/Lu 570/08 ).